İNCE BAĞIRSAK TÜMÖRLERİ

İnce bağırsaklar sindirim kanalının büyük bir bölümünü kapladığı halde tümör – kanser gelişimi ender olarak görülür. Tüm sindirim kanalı kanserlerinin %1-3 kadarı ince bağırsaklarda oluşur. Kabaca önemini oran vermek gerekirse kalın bağırsak kanseri (kolon kanseri) 30 kat daha sık gözlenmektedir.

Bu bölümde karsinoid tümörler anlatılacaktır.

İNCE BAĞIRSAĞIN KARSİNOİD TÜMÖRLERİ

Karsinoid tümörler ince bağırsak iç yüzeyini kaplayan örtü tabakasında yer alan salgı yapan hücrelerden gelişir. Bu nedenle nöroendokrin tümör de denilir. Bu hücreler serotonin hormonu (Serotonin veya 5-hyroxytryptamine, 5-HT) ihtiva eden ve salgılayan nöroendokrin tümörlerdir.. Serotoninden başka histamin, substance-P, bradikinin, vasoaktif intestinal peptit (VĐP), nöropeptit Y, gastrin, ve ACTH da sentezleyebilir ve salgılayabilirler.

Sinidirim kanalında görülen tümörlerin (Gastrointestinal tümörlerin) %1-2 sini oluşturur. Erkek ve kadınlarda aynı sıklıkta görülür. Hastaların çoğunluğu 55-65 yaş aralığındadır.

Özellikle apendiks, ince bağırsak, mide ve rektumda olmak üzere sindirim kanalının (gastrointestinal sistemin) herhangi bir bölümünde bulunabilirse de bronşlar, safra yolları, over ve testis (yumurtalık) gibi bağırsak dışı bölgelerde de yerleşim gösterebilirler.

İnce bağırsaklar karsinoid tümörlerin sıklıkla görüldüğü bölgedir ve tümör çoğunlukla ince bağırsağın ileumd denilen lokalizasyonunda yerleşir. Çoğunlukla iyi huyludur (benign) ancak bazen kötü huylu (malign) fenotip gelişebilir. Kötü huylu olanlar lenf bezlerine ve karaciğere yayılabilir.

Belirti ve bulgular: Ne gibi şikayetlere neden olur?

Bağırsak kitle ve darlık oluşurturabilir. Bu nedenle kramp şeklinde karın ağrıları, bulantı ve kusma ile kendini gösteren bağırsak tıkanıklığı (subileus / ileus) atakları ve kanamalar görülebilir. Buna ek olarak karsinoid tümörden gelişen hormon salgılarına bağlı olarak kalp – akciğer gibi uzak organlarda da belirtilere neden olabilir. Karsinoid tümörden salgılanan hormonlar (aktif maddeler direkt olarak sistemik dolaşıma karışacağından) başka organlarda şikayetlere neden olabilir. Ataklar halinde gelen tansiyon yüksekliği, yüzde kızarma, nefes darlığı, çarpıntı, ishal ve deri döküntüleri görülebilir. Hastalık kalp kapaklarını da etkileyebilir.

Karsinoid tanısı için hangi tetkikler yapılabilir?

Bağırsakta kitle ve darlık oluşturdukları için pasaj grafisi, enterografi, çift kontrastlı ince barsak grafisi (enteroklizis) ile tümörün yeri saptanabilir. Endoskopik olarak çift lümenli balon endoskopi veya enteroskopi ile doku örneği alınabilir.

Buna ek olarak salgılanan hormon tiplerinin belirlemek için kan testleri yapılabilir. Serotoninin metaboliti olan 5-HIAA (5- hidroxyindole acetic acid) in 24 saatlik idrardaki miktarının ölçülmesi tanıda yardımcıdır. Karsinoid tümörlerin salgıladığı nöron spesifik enolaz (NSE), sinaptofizin ve kromogranin A (CgA) gibi diğer proteinlerin serum seviyeleri yükselmiş olabilir.

Tanı zorluğu olan vakalarda radyoaktif madde ile işaretli somatostain analogları ile sintigrafi (Somatostatin reseptör sintigrafisi – Octreoscan) ve PET (pozitron emission tomography) tümörün lokalizasyonunun saptanmasında kullanılabilecek diğer yöntemlerdir.

Tedavi

İnce barsak karsinoidlerinin tedavisi tümörün ameliyat ile (cerrahi olarak) çıkarılmasıdır. Kanserli bağırsak bölgesi ile birlikte etraftaki lenf bezlerinin de temiz (sağlam) cerrahi sınırla çıkarılması gerekir. Daha sonra bağırsak devamlılığı sağlanarak hasta eskiden olduğu gibi yeme ve içmesine devam edebilir.

Buna ek olarak çıkarılan parçanın patolojik – mikroskobik değerlendirilmesi sonucunda gelecek rapora göre belki ek tedavi – kemoterapi gerekebilir. Yine tümörden salınan hormon salgısını nötralize etek için hormon blokürleri verilebilir.