Sigmoidoskopi
Bu bölümde kalın bağırsağın bir bölümü olan sigmoid kolonun içini kaplayan örtü tabakasının (mukozanın) ve lümeninin değerlendirilmesinde kullanılan bir yöntem olan sigmoidoskopi tetkikinden bahsedilecektir. Buna geçmeden önce kısaca kolorektal endoskopide kullanılan yöntemler hakkında bilgi verilecektir.
Kolorektal Endoskopi Nedir?
Kalın bağırsağın iç yüzeyini örten tabakanın bir alet yardımı ile direkt göz ile incelenmesine kolorektal endoskopi denir. 3 tip kolorektal endoskopi işlemi vardır.
- Rektoskopi – Rijid Rektosigmoidoskopi20-30 cm uzunluğunda değişen metal bir alet yardımı ile kalın bağırsağın son bölümü olan rektum ve sigmoid kolonun son kısmı incelenebilir.
- Fleksibıl SigmoidoskopiKalın bağırsağın son 60 cm’lik bölümü kıvrılabilir ve bükülebilir bir cihaz yardımı ile incelenebilir.
- KolonoskopiKalın bağırsağın tüm yüzey alanı ince bağırsak ile birleştiği yere kadar incelenebilir.
Kolonoskopi
Fleksibıl Sigmoidoskopi Nedir?
Sigmoidoskopi, kalın bağırsağın en son kısmı olan sigmoid kolon ve rektumun içini örten tabakanın (mukozanın) tamamının görsel yolla güvenli ve etkili olarak incelenmesidir. Bu işlemde kullanılan cihazın uzunluğu kolonoskopiye göre daha kısadır. Cihazın kalınlığı parmağımızdan daha küçüktür. Kolonoskopide olduğu gibi kalın bağırsağın son kısmında yerleşen hastalıkların tanısında, biyopsi almada ve poliplerin çıkarılmasında kullanılır. Bu işlem için hastanede yatmaya gerek yoktur. Günlük randevu alınarak yapılabilir. Hastaya çok az rahatsızlık hissi veren bir uygulamadır.
Fleksibıl Sigmoidoskopi Ne Zaman Uygulanır?
Dışkıda kan gelmesi (rektal kanama), dışkılama alışkanlıklarında değişiklik, dışkılama zorluğu, karın ağrısı gibi şikayetlerin nedenlerini aydınlatmak için sigmoidoskopi tetkiki yapılabilir. Diğer önemli bir neden, kalın bağırsakta yerleşen poliplerin büyük bir kısmı (% 50-60) kalın bağırsağın sol tarafında (sigmoid-rektum) yerleşiktirler. Bu polipler kanser için öncü lezyonlardır ve bu öncü lezyonların erken fark edilmesi ve çıkarılması gerekir. Bu işlem kalın bağırsak kanserinin gelişimini önler. Bu nedenle de fleksibıl sigmoidoskopi yapılmalıdır. Batı toplumundaki kanser tarama programları, 50 yaş üzerindeki bireylerin kalın bağırsak kanseri açısından fleksibıl sigmoidoskopi ile taranmasını önerir. Ailesinde kolorektal kanser öyküsü olanlarda bu yaş daha erkene çekilebilir.
Fleksibıl Sigmoidoskopi Hazırlığı Nasıl Yapılır?
Yeme / İçme
İşlemin yapılacağı gün normal yeme içme yapılabilir.
Bağırsak Hazırlığı
Ağızdan herhangi bir bağırsak temizleyici ilaç kullanılmasına gerek yoktur. Bu inceleme için sadece iki adet hazır lavman [anüsten (makattan) verilen bağırsak temizliğinde kullanılan ilaç] kullanılması yeterlidir. Lavmanlardan birini işlemden iki, diğerini bir saat önce doktorun tarif ettiği şekilde uygulamak gerekir. Lavman yapıldıktan sonra bağırsak içine verilen solüsyonu (ilacı) en az 10-15 dakika tutmak ve iyice dışkılama ihtiyacı gelince tuvalete gitmek gerekir, aksi taktirde bağırsak temizliği yeterli olmaz ve inceleme yapılamaz.
Özel Durumlar / İlaç Kullanımı
Herhangi bir ilaca karşı alerjisi olanlar, kalp ve akciğer hastalığı olanlar ve hamilelerin durumlarından doktoru haberdar etmesi gerekir.
Yukarıdakilere ek olarak eğer hastanın düzenli olarak kullandığı başka ilaçlar varsa özellikle kanı sulandıran ilaçlar ve yine antibiyotik kullanma zorunluluğu varsa randevu alırken bunları doktora bildirmesi gerekir.
Fleksibıl Sigmoidoskopi Nasıl Yapılır?
Sigmoidoskopi poliklinik şartlarında günübirlik yapılabilecek bir tetkiktir. Hastaya ait özel bir neden yoksa, bu tetkik için hastayı hastaneye yatırmaya gerek yoktur. Önce doktor hastayı muayene eder, tetkik hakkında bilgi verir ve sonra sigmoidoskopi işlemine geçilir.
Bu işlem sırasında, doktorun tercihine göre, sol yan yada yüz üstü özel bir muayene masasında yatar durumda bulunmak gerekir. Sıklıkla tercih edilen pozisyon sol yan pozisyondur. Ayaklar genelde karına doğru çekilir. Doktor önce, anal (makat) bölgeyi ve kalın bağırsağın son kısmını (rektumu) eldiven kullanarak parmağı ile muayene eder. Bunu takiben fleksibıl sigmoidoskopi cihazını anüsten ilerleterek kalın bağırsağın son kısmını inceler. Bu incelemeyi yapabilmesi için bağırsak içine hava vererek bağırsağın iç ortamını şişirmesi gerekir. Bu işlem sırasında bazı hastalarda gerginlik ve kramp tarzında ağrı oluşabilir. Bu şikayetlerin hepsi işlem bittiğinde geçer.
Doktor, işlem sırasında, bağırsağın içinde şüpheli alanlar görürse daha fazla inceleme yapabilmek için örnek almak isteyebilir. Bunun için biyopsi yoluyla özel bir alet yardımı ile parça alır. Bu alınan doku parçaları (biyopsi) patoloji laboratuvarında tahlil edilir. Bu sonuca göre başka tetkikler yaptırmak gerekebilir. Parça alınması sırasında hasta herhangi bir rahatsızlık duymaz.
Bütün bu işlem 10-15 dakika kadar sürer. İnceleme sonrası hasta herhangi bir yardıma ihtiyaç olmadan her türlü aktiviteye devam edebilir. Normal yeme ve içme alışkanlığına işlem sonrası devam edilebilir.
Sonucu Ne Zaman Öğrenirim?
Doktor yaptığı incelemenin sonucunu hemen işlem bittiğinde söyler. Eğer doku parçası (biyopsi) alındı ise bunun sonucu daha sonra öğrenilebilir.
Fleksibıl Sigmoidoskopinin Yan Etkileri Var mıdır?
Uzman deneyimli bir doktor tarafından güvenilirlikle yapılan bir incelemedir. Çok ender de olsa bazı yan etkileri – komplikasyonları vardır. Sigmoidoskopiye bağlı en önemli yan etkiler kanama ve bağırsak delinmesidir. Eğer işlem sonrası şiddetli ağrı, kusma, üşüme, titreme, ateş yükselmesi, anüsten bolca taze kırmızı kan gelmesi olursa mutlaka doktora başvurulmalıdır.